معرفی رشته مامایی

معرفی رشته مامایی

مامایی عبارت است از مراقبت از زنان در دوران بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان و همچنین مراقبت از نوزاد. این اقدامات شامل پیشگیری از مشکلات بهداشتی در دوران بارداری، تشخیص شرایط غیر طبیعی، ارائه کمک های پزشکی در صورت لزوم و اجرای اقدامات اضطراری در صورت عدم وجود کمک پزشکی است .

 

تاریخچه مامایی

ماما از یک لغت انگلیسی قدیمی به معنای “همراه زن” گرفته شده است، و از آنجایی که زنان در طول تاریخ همراهان سنتی هنگام تولد بوده اند، ماماها از زمان آغاز تولد، وجود داشته اند. در متون یونان و روم باستان و همچنین در انجیل نیز به ماماها اشاره شده است. در گذشته مهارت های مامایی به صورت سینه به سینه از نسلی به نسل بعد منتقل می شد.

در ایران قدیم قابله یا ماما به زنی گفته می شد که به صورت تجربی در کار زایمان زنان مهارت داشته و در به دنیا آوردن نوزاد به آن ها کمک می کرد. قابله ها در سایر مسائل مربوط به بیماری های زنان مانند سقط جنین و نازایی نیز مشارکت داشتند. تا پیش از فراگیرشدن پزشکی نوین و ظهور ماماها در ایران، یعنی تا اوایل دوره پهلوی اول، قابله ها به طور تقریبی تمامی امور مربوط به زایمان را برعهده داشتند؛ اما قدمت رشته مامایی در ایران به شکل آموزش عالی و آکادمیک، به سال ۱۲۹۷ شمسی برمی گردد .

 

وظایف یک ماما

یک ماما یک متخصص حرفه ای است که در هنگام زایمان و پس از تولد نوزادان به زنان کمک می کند. ماماها می توانند زایمان را در مراکز زایمان یا در خانه انجام دهند. زنانی که ماماها را انتخاب می کنند معمولا مداخله پزشکی کمی لازم داشته و در دوران بارداری عوارضی نداشته اند. از آنجا که تولد دوقلوها پیچیده تر از به دنیا آوردن یک نوزاد است، بسیاری از پزشکان توصیه نمی کنند که در این شرایط از ماما کمک گرفته شود مگر اینکه تحت نظارت مستقیم پزشک باشد.

مانند یک پزشک ، مامای شما می تواند مراقبت های قبل، حین یا بعد از بارداری شما را انجام دهد. ماما وظایفی همچون:

• انجام تست های قبل از تولد
• بررسی سلامتی جسمی و روانی
• تنظیم برنامه های تولد
•  ارائه رژیم غذایی، ورزش، و توصیه های سلامتی
•  آموزش و مشاوره در مورد بارداری، زایمان و مراقبت از نوزاد
•  پشتیبانی احساسی و عملی در حین زایمان
•  زایمان نوزاد را بر عهده دارد.

 

چگونگی همکاری ماما با تیم بارداری

ماماها با متخصص زنان در ارتباط بوده و در صورت لزوم از او مشاوره می گیرد. اگر مشکلی در دوران بارداری ایجاد شود، ممکن است ماما فرد را به پزشک ارجاع دهد. همچنین ممکن است مامای شما با یک یا چند مامای دیگر همکاری کند.

 

بازار کار و درآمد رشته مامایی

انتظار می رود بازار کار مامایی تا سال ٢٠٢٦ تا ٣١ درصد افزایش یابد، که رقمی بسیار بیشتر از سایر حرفه هاست. در آمریکا ماماهای سطح متوسط سالانه درآمدی در حدود ٨٧،٤١٥ دلار کسب می کنند، در حالی که ماماهای باتجربه تر ١٠٥،٢٣٧ دلار درآمد دارند. در ایران یک ماما میتواند در مراکز بهداشتی و طرح پزشک خانواده، بیمارستان ها، زایشگاه ها، درمانگاه ها به عنوان مربی خدمات بهداشتی، مربی بهداشت مدارس، کارشناس بهداشت خانواده مشغول به کار شود. همچنین فارغ التحصیلان رشته مامایی بر اساس قوانین حاضر در صورت داشتن مدرک کارشناسی می توانند برای دایر کردن مطلب جهت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی اقدام نمایند. فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد نیز میتوانند به عنوان سرپرست و مدیر بخش های مختلف درمانی و سوپروایزر آموزشی در بیمارستان ها و یا در پست های مدیریتی و ستادی در مراکز بهداشتی  درمانی شروع به فعالیت نمایند.

 

دانشگاه های روزانه که رشته مامایی دارند

نوع دوره	نام دانشگاه	جنسیت پذیرش	ظرفیت
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی اردبیل	زن	۲۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی ارومیه	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان	زن	۲۰
پردیس خودگردان	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان	زن	۴
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی ایران	زن	۲۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی ایلام	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بابل	زن	۲۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بم	زن	۱۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بندر عباس	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بوشهر	زن	۲۱
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بیرجند	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی تبریز	زن	۱۹
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی تهران	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور – اهواز	زن	۳۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی جیرفت	زن	۱۳
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی خراسان شمالی – بجنورد	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان	زن	۲۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی زابل	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی زابل	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی زاهدان	زن	۸
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی زنجان	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی سبزوار	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شاهرود	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شاهرود	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی – تهران	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شیراز	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی قزوین	زن	۲۵
ظرفیت مازاد	دانشگاه علوم پزشکی قزوین	زن	۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی قم	زن	۱۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی کاشان	زن	۲۵
ظرفیت مازاد	دانشگاه علوم پزشکی کاشان	زن	۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی کردستان – سنندج	زن	۲۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه	زن	۲۵
پردیس خودگردان	دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه	زن	۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی گلستان – گرگان	زن	۱۵
پردیس خودگردان	دانشگاه علوم پزشکی گلستان – گرگان	زن	۳
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی گناباد	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی گیلان – رشت (محل تحصیل دانشکده پرستاری و مامایی لنگرود)	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی لرستان – خرم آباد	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی مازندران – ساری	زن	۲۵
پردیس خودگردان	دانشگاه علوم پزشکی مازندران – ساری	زن	۷
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی مشهد	زن	۲۵
پردیس خودگردان	دانشگاه علوم پزشکی مشهد	زن	۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی همدان	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی یاسوج	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی یزد	زن	۲۵
روزانه	دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر	زن	۲۵
روزانه	دانشکده علوم پزشکی شوشتر	زن	۲۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی شاهرود	زن	۵
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی زاهدان	زن	۱۲
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی بم	زن	۱۰
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی جیرفت	زن	۷
روزانه	دانشگاه علوم پزشکی تبریز	زن	۱

در صورت تمایل می توانید برای کسب اطلاعات تکمیلی در رابطه با گرایش ها و انتخاب رشته مامایی با ما در ارتباط باشید.

 

دروس دانشگاهی رشته مامایی

رشته مامایی از زیر مجموعه های گروه علوم پزشکی و بهداشت است. طول دوره تحصیل در رشته مامایی در مقطع کارشناسی ٤ سال است و این رشته در این مقطع در مجموع ١٣٠ واحد درسی را دربرمی گیرد که ٢٠ واحد درسی آن مربوط به دروس عمومی، ٢٠ واحد درسی مربوط به دروس علوم پایه، ٧٢ واحد درسی مربوط به دروس تخصصی الزامی، ٢ واحد درسی مربوط به دروس تخصصی اختیاری و ١٦ واحد درسی هم به دروس کارآموزی درعرصه اختصاص دارد .

لیست دروس مقطع کارشناسی رشته مامایی

 

دروس عمومی

دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام – ادبیات فارسی – یک درس از دروس اخلاق اسلامی – زبان عمومی – یک درس از دروس انقلاب اسلامی – تربیت بدنی ١ و ٢ – یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی – یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی

دروس علوم پایه

سلول شناسی و بافت شناسی – ایمنی شناسی – بیوشیمی – میکروب شناسی نظری – تشریح ١ و ٢ – انگل شناسی و قارچ شناسی – میکروب شناسی عملی – فیزیولوژی ١ و ٢

دروس تخصصی الزامی

آسیب شناسی عمومی و اختصاصی – نوزادان – اصول خدمات بهداشت جامعه – کارآموزی نوزادان – داروشناسی عمومی ١ – بیماری های کودکان – داروشناسی ٢ – کارآموزی بیماری های کودکان – اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان – نشانه شناسی و معاینات فیزیکی – کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان – کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی – آمار حیاتی فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی  ١  – روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده – فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی ٢  – اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری ها (بهداشت ٢ ) –

فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی  ٣  – زبان انگلیسی تخصصی – فیزیوپاتولوژی و بیماری های جراحی – اصول تغذیه مادر و کودک – کارآموزی بیماری های داخلی و جراحی – تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت ٣) -حقوق و پزشکی قانونی در مامایی – بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت ٤ ) – کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی – مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک و باروری (بهداشت ٥ )–

جنین شناسی – کارآموزی بهداشت باروری،مادر و کودک و تنظیم خانواده – ژنتیک – اصول روانپزشکی در مامایی – بارداری و زایمان ١ – بارداری طبیعی – اختلالات عملکرد جنسی – کارآموزی بارداری طبیعی رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان – بارداری و زایمان ٢ – زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک و روش های کاهش درد زایمان – اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی – کارآموزی زایمان طبیعی – بیماری های زنان و ناباروری – بارداری و زایمان ٣ – بارداری و زایمان غیر طبیعی – کارآموزی بیماری های زنان – کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی – بارداری و زایمان ٤ – بیماری های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان

دروس تخصصی اختیاری

تغذیه در بیماری های مادر و کودک – درمان های تکمیلی و جایگزینی در مامایی – بی حسی و بیهوشی و احیاء در مامایی – طب سنتی و گیاه درمانی در مامایی – روش تحقیق و طراحی طرح تحقیق – بیولوژی تولید مثل – سیستم های اطلاع رسانی پزشکی(فن آوری اطلاعات در مامایی) – مدیریت اقتصاد بهداشت – رشد و تکامل – آموزش به بیمار و مراجعه کننده – آمادگی برای زایمان و زایمان فیزیولوژیک – تغذیه قبل، حین و بعد از بارداری – اجرای طرح حل مشکل حرفه ای یا مقاله تحقیقی در مامایی – ترویج تغذیه با شیر مادر – تئوری ها و مدل های مامایی و بهداشتی – مامایی و بهداشت باروری در بحران ها و بلایا – جامعه شناسی و آسیب شناسی اجتماعی زنان – مامایی و بهداشت باروری در سلامت شهری – مامایی مبتنی بر شواهد

دروس کارآموزی درعرصه

کارآموزی در عرصه بارداری طبیعی و غیر طبیعی – کارآموزی در عرصه نوزادان نیازمند مراقبت های ویژه – کارآموزی در عرصه زایمان طبیعی و غیر طبیعی ١ – کارآموزی در عرصه بیماری های داخلی و جراحی در بارداری – کارآموزی در عرصه زایمان طبیعی و غیر طبیعی ٢ – کارآموزی در عرصه مدیریت و کاربرد آن در مامایی – کارآموزی در عرصه بیماری های زنان و ناباروری – کارآموزی در عرصه رادیولوژی و سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان – کارآموزی در عرصه بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده

 

ادامه تحصیل در رشته مامایی

رشته مامایی در مقطع کارشناسی به صورت عمومی ارائه می شود.

اما فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی می توانند در مقطع کارشناسی ارشد در رشته هایی نظیر: تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی، ژورنالیسم پزشکی، برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی، تاریخ علوم پزشکی، اکولوژی انسانی، آموزش بهداشت، آموزش پزشکی، رشته رفاه اجتماعی، رشته ژنتیک انسانی، رشته زیست فناوری پزشکی، رشته نانوتکنولوژی پزشکی، مدیریت خدمات بهداشت درمانی، رشته کتاب داری و اطلاع رسانی پزشکی، رشته فیزیولوژی، رشته فناوری اطلاعات سلامت، رشته علوم تغذیه، رشته علوم تشریحی، رشته علوم بهداشتی در تغذیه، رشته سلامت سالمندی، رشته آمار زیستی، مشاوره در مامایی، رشته انفورماتیک پزشکی، رشته اقتصاد بهداشت، رشته ارزیابی فناوری سلامت، رشته اپیدمیولوژی، رشته مهندسی پزشکی و رشته مامایی به تحصیلات خود ادامه دهند.

تعداد کل واحدهای درسی در مقطع کارشناسی ارشد رشته مامایی شامل ٣٢ واحد درسی است که ١٦ واحد درسی به دروس اختصاصی اجباری، ١٠ واحد درسی به دروس اختصاصی اختیاری و ٦ واحد هم به پایان نامه اختصاص دارد.

 

مزایای رشته مامایی

نرخ اشتغال بالا: همان طور که پیش تر گفته شد، انتظار می رود بازار کار مامایی تا سال ٢٠٢٦ تا ٣١ درصد افزایش یابد، که رقمی بسیار بیشتر از سایر حرفه هاست.

درآمد خوب: آمار نشان می دهد که درآمد ماماها در حال افزایش است و درآمد سالانه آن ها در آمریکا در حدود ١٠٣٧٧٠ دلار است.

ارتباط با بیماران:. ماماها دارای ارتباط بسیار بالایی با بیماران خود هستند؛ که این را به عنوان یکی از مهم ترین جنبه های مثبت شغلی خود گزارش کرده اند.

رضایت شغلی بالا:. سطح رضایت شغلی در ماماها بالاست. آن ها مورد احترام سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی قرار گرفته و از همکاری بالایی با پرستاران و پزشکان برخوردار هستند.

استقلال: ماماهای دارای مجوز می توانند با استقلال کامل کار کنند. محیط کاری متنوع: ماماها می توانند در طیف گسترده ای از محیط های کاری از جمله دفاتر پزشک خصوصی، بیمارستان ها، مراکز سرپایی و کلینیک های زنان فعالیت کنند.

 

سختی های رشته مامایی

حجم سنگین کار ماماها و شیفت های شبانه و طولانی ممکن است برای آن ها مشکلات جسمی و روحی فراوانی را به همراه داشته باشد. همچنین همانند تمامی رشته های پزشکی و پیراپزشکی به دلیل دور بودن طولانی مدت از خانواده، بر روابط خانوادگی تاثیر منفی می گذارد.

 

چه کسانی برای رشته مامایی مناسب هستند.

برای تبدیل شدن به یک مامای خوب، شما باید:

•  به کمک کردن به دیگران علاقمند باشید
•  سخت کوش باشید
•  صبور باشید
•  مهارت های مدیریت خوبی داشته باشید
•  باید این توانایی را داشته باشید که با افراد مختلف به خوبی ارتباط برقرار کنید
•  از قدرت عاطفی و روانی خوبی برخوردار باشید
•  مهارت های دیداری خوبی داشته باشید
•  توانایی به ابتکار عمل داشته باشید
•  مسوولیت پذیر باشید
•  بتوانید در شرایط استرس زا آرام باشید
•  رویکردی بالغانه داشته باشید

مشاوره، گوش دادن و مهارت های ارتباطی عمومی نیز ضروری است. بسیاری از مادران ، به ویژه مادرانی که فرزند اولشان را باردار هستند، به مشاوره و پشتیبانی نیاز دارند. شما همچنین باید از بستر اجتماعی و فرهنگی که در آن زایمان صورت می گیرد آگاه باشید.

در حالی که مشغول یادگیری مامایی هستید، در جلسات عملی شرکت خواهید کرد؛ که شامل حضور در زایمان های مختلف است. این امر می تواند برای درک این که آیا مامایی واقعا حرفه مناسبی برای شماست یا خیر بسیار مفید باشد.

 

منبع : https://dr-yaghobi.com/introduction-to-midwifery/